Trong những năm qua, ngành Tài nguyên và Môi trường luôn đóng góp quan trọng cho mỗi chặng đường phát triển tỉnh Lào Cai. Từ chỗ còn lúng túng về pháp lý, phương pháp quản lý bằng thủ công, thực hiện quản lý theo sự vụ, đến nay, sau 30 năm kể từ ngày tái lập tỉnh, công tác quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường trên toàn tỉnh đã đi vào nền nếp.

Thực hiện Nghị quyết kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa VIII ngày 12/8/1991 chia tách tỉnh Hoàng Liên Sơn thành hai tỉnh Lào Cai, Yên Bái. Tháng 10/1991, tỉnh Lào Cai bắt đầu đi vào hoạt động, theo đó, các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh cũng được kiện toàn. Bộ phận thực hiện công tác quản lý ruộng đất khi đó nằm trong Sở Nông lâm nghiệp. Ngày 23/8/1994, UBND tỉnh Quyết định thành lập Sở Địa chính tỉnh Lào Cai tại Quyết định số 283/QĐ-UB, đánh dấu một mốc thời gian quan trọng, hình thành ngành quản lý đất đai tỉnh Lào Cai đồng bộ ở cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã.

Sau khi thành lập, Sở Địa chính với lực lượng cán bộ mới hình thành, tư liệu tài liệu, bản đồ, thông tin đất đai thiếu thốn trầm trọng, chất lượng kém, độ tin cậy thấp, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ quản lý đất đai hầu như chưa có đầu tư. Nhưng, với sự quyết tâm, đồng lòng của toàn thể cán bộ trong ngành, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng được một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật quản lý đất đai, đo đạc bản đồ. Điển hình là Quyết định 75/2002/QĐ-UB ngày 01/3/2002, giải quyết cơ bản vấn đề giao đất ở đô thị cho người dân để chuyển hẳn sang thực hiện giao đất có thu tiền sử dụng đất theo hình thức đấu giá; thí điểm thực hiện công tác đấu giá quyền sử dụng đất, tiến hành sớm nhất so với cả nước, cơ bản giao xong đất nông lâm nghiệp, đất ở nông thôn, giao xong đất cho nông lâm trường và các tổ chức. Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, số hóa bản đồ, ứng dụng các chương trình quốc gia như TK2000, chương trình GIS thu thập quản lý thông tin cơ bản, biên tập, sản xuất tập atlat về tài nguyên, thiên nhiên và môi trường tỉnh Lào Cai. Đo đạc địa chính, thiết lập bản đồ địa chính trên địa bàn 3 huyện, thị xã. Xây dựng quy hoạch sử dụng đất, thống kê, kiểm kê đất đai định kỳ kịp thời phục vụ giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đúng chính sách và quản lý sử dụng đất đạt yêu cầu, hiệu quả;...

Ngày 14/5/2003, Sở Tài nguyên và Môi trường được thành lập theo Quyết định số 178/QĐ-UB trên cơ sở hợp nhất Sở Địa chính với các đơn vị quản lý nhà nước về môi trường, địa chất, khoáng sản, nước, khí tượng thủy văn. Cấp huyện thành lập Phòng Tài nguyên và  môi trường, cấp xã là cán bộ địa chính – xây dựng thực hiện cả nhiệm vụ Tài nguyên và môi trường. Chức năng nhiệm vụ được mở rộng, là ngành tham mưu, giúp UBND các cấp thực hiện chức năng quản lý nhà nước trên 7 lĩnh vực: đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, địa chất, môi trường, khí tượng thủy văn, đo đạc và bản đồ.

Với là nòng cốt là Sở Địa chính, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành được hệ thống văn bản quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường đầy đủ, đồng bộ, kịp thời, làm cơ sở cho việc triển khai thực hiện pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường trên địa bàn tỉnh. Xây dựng quy hoạch sử dụng đất ở cả 3 cấp làm căn cứ để giao đất, cho thuê, chuyển đổi mục đích sử dụng đất phục vụ cho các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội. Năm 2010, đã hoàn thành tổng kiểm kê đất đai ở cả 3 cấp, xây dựng bộ số liệu và bản đồ hiện trạng hoàn chỉnh.

Song song với công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, ngành đã tập trung vào công tác giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn tỉnh, đảm bảo cho tất cả các hộ gia đình đều có đất để sản xuất, ổn định đời sống, tránh được tình trạng di dân tự do, phá rừng làm nương rẫy, giảm đáng kể việc tranh chấp khiếu kiện về đất đai.

Công tác đo đạc và bản đồ đã có nhiều đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng trên địa bàn tỉnh, đến nay, tỉnh Lào Cai đã có bộ bản đồ tỷ lệ 1/10.000 phủ trùm toàn tỉnh, đo đạc địa chính chi tiết hoàn thành 86/164 xã phục vụ công tác quản lý, giao đất.

Đặc biệt năm 2008, Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện đề tài thành lập Atlát điện tử bao gồm nhiều loại bản đồ, nhiều thông tin về kinh tế - xã hội, giáo dục, y tế, công nghiệp, nông nghiệp... đưa lên Cổng thông tin điện tử của tỉnh để các đối tượng tra cứu. Các dữ liệu đo đạc và bản đồ đã và đang được chuẩn hóa, chuẩn bị cơ sở hạ tầng, thông tin địa lý nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước, quy hoạch phát triển, giám sát tài nguyên môi trường, nghiên cứu khoa học.

Năm 2011, Sở đã tham mưu xây dựng hoàn thiện bảng giá đất tỉnh Lào Cai. Trong việc xây dựng bảng giá đất, lần đầu tiên Sở đã thực hiện xây dựng bản đồ giá đất. Bản đồ giá đất cung cấp đầy đủ thông tin về giá, vị trí, hiện trạng, khu vực liền kề, vấn đề quy hoạch; giúp tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước, cung cấp thông tin kịp thời, rút ngắn thời gian giải quyết vấn đề hành chính, đáp ứng về nhu cầu chia sẻ thông tin cho cộng đồng... Mức giá đất năm 2011 được điều chỉnh phù hợp với tình hình biến động giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế của các huyện, thành phố.

Công tác quản lý tài nguyên khoáng sản có bước phát triển quan trọng, để quản lý tốt, hiệu quả trên 30 loại khoáng sản, 150 mỏ và điểm mỏ, trong đó có một số loại khoáng sản có trữ lượng lớn như Apatít, đồng, sắt… Sở đã xây dựng phương án quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn; phối hợp quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản vùng giáp ranh với các tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Hà Giang; rà soát, điều chỉnh quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản; quy hoạch phát triển vật liệu xây dựng của tỉnh đã được xây dựng, điều chỉnh kịp thời theo sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và các thay đổi của pháp luật về khoáng sản. Qua đó, đã tạo cơ sở pháp lý để tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về khoáng sản, tạo điều kiện phát triển ngành công nghiệp khai khoáng, nâng cao giá trị khoáng sản và tăng mạnh qua từng năm, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm cho trên 12.000 lao động, góp phần tích cực vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Để xóa bỏ cơ chế “xin - cho” trong hoạt động khoáng sản theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng Kế hoạch và tổ chức đấu giá thành công quyền khai thác khoáng sản đối với 24 mỏ. Số tiền thu từ trúng đấu giá đến thời điểm hiện tại khoảng 35 tỷ đồng.

Công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước được nâng cao, phát huy hiệu lực, hiệu quả; tham mưu tổ chức lập và thực hiện Quy hoạch tài nguyên nước tỉnh Lào Cai giai đoạn 2014-2020, tầm nhìn đến năm 2030 có hiệu quả. Công tác thẩm định, cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt, xả nước thải vào nguồn nước, cắm mốc hành lang bảo vệ hồ chứa theo phân cấp đã đạt được những kết quả khả quan, đưa công tác quản lý tài nguyên nước vào nền nếp.

Công tác bảo vệ môi trường luôn được xác định là nhiệm vụ quan trọng gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai. Công tác thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường được tiến hành nghiêm túc, thường xuyên kiểm tra việc chấp hành pháp luật về môi trường, giám sát ô nhiễm tại các nhà máy sản xuất, các công trình thủy điện, các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện Đề án phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn tỉnh. Đến nay, tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đạt khoảng 95% lượng chất thải phát sinh, tỷ lệ chất thải rắn được xử lý triệt để tại các bãi chôn lấp hợp vệ sinh và nhà máy xử lý đạt 75% lượng chất thải, các vấn đề ô nhiễm môi trường phát sinh từ các khu vực bãi rác cơ bản được kiểm soát. Công tác quan trắc môi trường được quan tâm, đầu tư trang thiết bị hiện đại, theo dõi và quản lý chặt chẽ diễn biến về môi trường, phục vụ đắc lực cho công tác quản lý nhà nước; kiểm soát ô nhiễm nước xuyên biên giới, chất lượng nước sông Hồng, kiểm soát chặt chẽ ô nhiễm tại các cơ sở sản xuất.

Đứng trước những diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, Sở đã xây dựng kế hoạch 5 năm (2011-2015) về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu. Đề xuất các vấn đề ưu tiên nhằm triển khai Kế hoạch hành động quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra.

Với mục tiêu nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đẩy mạnh hiện đại hóa ngành, Sở đã tập trung chỉ đạo tăng cường công tác cải cách hành chính và xác định đây là khâu đột phá, có ý nghĩa quyết định trong công tác quản lý nhà nước; công khai đầy đủ các thủ tục hành chính; chủ động rà soát, khắc phục được những chồng chéo, giải quyết các thủ tục hành chính minh bạch, thuận tiện và nhanh gọn. Rà soát cắt giảm 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính đảm bảo yêu cầu, đến nay toàn bộ các thủ tục hành chính thực hiện tại Sở đã được thực hiện 100% tại Bộ phận “một cửa” theo đúng quy định.

30 năm qua, cùng với sự phát triển chung của tỉnh sau khi tái lập, Sở Địa chính, Sở Tài nguyên và Môi trường đã vinh dự được đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba năm 2000, hạng Nhì năm 2005, hạng Nhất năm 2011 và nhiều Cờ thi đua của UBND tỉnh, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh trong phong trào thi đua toàn diện, phong trào thi đua cải cách hành chính, phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc...

 Theo Bản tin TNMT.