Ngành Quản lý đất đai xưa và nay
Trong suốt thời gian công tác của mình, ông Hoàng Trá Quang đặc biệt tực hào về thời gian công tác trong ngành quản lý ruộng đất. Đây là thời kỳ đặc biệt khó khăn, công việc mới, đa phần là kỹ thuật. Ông đã cùng với cán bộ tìm nhiều biện pháp tổ chức thực hiện công tác, và đã đạt được những thành công nhất định.
Gặp chúng tôi, trong không khí những ngày chào mừng kỷ niệm thành lập ngành Quản lý đất đai, ông Hoàng Trá Quang nguyên Trưởng ban Quản lý ruộng đất tỉnh Hoàng Liên Sơn nhắc lại về những ngày tháng xưa, với nguyên những trăn trở, đối mặt với khó khăn, thách thức, song lại cũng rất phấn khởi, tự hào và kể lại sự ra đời và phát triển của ngành Quản lý ruộng đất tỉnh Lào Cai.
Năm 1979 Chính phủ ban hành Nghị định 404/CP thành lập Tổng cục Quản lý ruộng đất trực thuộc Hội đồng Chính phủ (cấp tỉnh Ban quản lý ruộng đất), Quyết định 201-CP ngày 1/7/1980 của Hội đồng Chính phủ về việc thống nhất quản lý ruộng đất và tăng cường công tác quản lý ruộng đất trong cả nước, Chỉ thị số 299/TTg về công tác Đo đạc, phân hạng và Đăng ký thống kê ruộng đất trong cả nước và các văn bản khác quy định về tổ chức, về thống nhất quản lý đất đai trên toàn lãnh thổ và đo đạc là để lập bản đồ địa chính, nắm chắc được diện tích các loại đất trong từng đơn vị hành chính, từng đơn vị sản xuất, từng tổ chức cá nhân sử dụng đất.
Tháng 3/1983 Sở quản lý ruộng đất tỉnh Hoàng Liên Sơn được thành lập, tách ra từ Sở Nông nghiệp. Ông Hoàng Trá Quang giữ chức vụ giám đốc. Với đội ngũ cán bộ … người, tài liệu tư liệu còn thiếu nhiều, phân tán ở nhiều cơ quan, đơn vị. Công tác đặt ra trước mắt là xây dựng ngành ổn định về tổ chức, và thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo chỉ đạo của Tổng cục Quản lý ruộng đất.
Ông cho biết, giai đoạn này công tác đăng ký đất đai được nhà nước quan tâm và thực hiện theo một trình tự khá chặt chẽ, việc xét hồ sơ đăng ký đất phải do một Hội đồng đăng ký cấp xã thực hiện. Kết quả xét đơn phải được UBND cấp huyện phê duyệt. Hệ thống hồ sơ đăng ký đất được thực hiện theo đúng quy định, đáp ứng yêu cầu quản lý trong thời gian đó; đồng thời cũng qua việc tổ chức thực hiện những nhiệm vụ mà Chỉ thị yêu cầu, tổ chức và lực lượng của ngành quản lý ruộng đất từng bước được xây dựng, trưởng thành và hoàn chỉnh.
Để thực hiện Chỉ thị 229/TTg có hiệu quả, ông Hoàng Trá Quang đã liên hệ với Bắc Thái, Tuyên Quang, Vĩnh Phú, Thái Bình để học tập kinh nghiệm, đặc biệt là với Hà Nam Ninh là tỉnh kết nghĩa với với Hoàng Liên Sơn giúp đỡ về máy móc, nhân lực. Quá trình triển khai thực hiện rất nhiều vất vả, tổ chức đo đạc, giao đất trên phạm vi diện tích rộng lớn, công việc mới mẻ. Sau 3 năm hoàn thành đo đạc, thành lập được bộ bản đồ, đến nay vẫn gọi là bản đồ 299, chủ yếu thể hiện chi tiết đất ruộng nước. Kết quả đã đo đạc được 70.000 ha đất màu, 25.000 ha đất ruộng. Sử dụng ảnh hàng không khoanh bao đất rừng, đồng thời xác định được diện tích 7 nông trường chè : Nghĩa Lộ, Phong Hải, Yên Bình… cung cấp nguyên liệu cho 3 nhà máy chè sản xuất để trực tiếp xuất khẩu. Đã giao đất cho dân, dân được giao đất có phiếu thửa, diện tích, tên chủ sử dụng, hạng đất, số thửa, loại đất.
Sau đó, có đoàn Tổng cục Ruộng đất gồm cả chuyên gia Liên Xô về kiểm tra, xác định Hoàng Liên Sơn làm rất tốt.
Ông Tôn Gia Huyên, Tổng cục trưởng dự Hội nghị tổng kết Chỉ thị 299 của 11 tỉnh miền bắc được tổ chức tại Văn Yên, Yên Bái. Tổng cục Ruộng đất tặng cờ luân lưu cho 11 tỉnh miền núi, giao cho Hoàng Liên Sơn giữ.
Từ đây, tỉnh có được bộ số liệu mới về ruộng đất chính xác cả về mặt diện tích, loại ruộng đất, hạng đất, chủ sử dụng đất và đã được xác nhận quyền sử dụng hợp pháp đất của từng chủ. Đây là cơ sở tốt nhất để rà lại những chỉ tiêu kế hoạch sản xuất, tính toán, cân đối và định lại sản lượng khoán, các chỉ tiêu giao nộp sản phẩm và nghĩa vụ thuế nông nghiệp.Nhân dân yên tâm sản xuất, đầu tư nâng cao năng suất sản lượng và hiệu quả sử dụng đất.
Thực hiện tốt Chỉ thị 299-TTg nhận thức của mọi ngành, mọi cấp từ Đảng viên đến quần chúng về vai trò, vị trí của đất đai và về quyền lợi, nghĩa vụ của mỗi người sử dụng đất… được nâng cao, bước đầu nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc quản lý, sử dụng đất trên cơ sở quyền sử dụng hợp pháp quyền sử dụng ruộng đất đã được xác lập; đồng thời còn góp phần tăng cường đoàn kết trong nông thôn, củng cố lòng tin đối với Đảng và chính quyền các cấp.
Ngoài những tác dụng thiết thực trên đây, thực hiện Chỉ thị 299-TTg đã góp phần từng bước xây dựng và củng cố tổ chức ngành quản lý ruộng đất, cán bộ trong ngành được tăng cường cả về số lượng và trình độ nghiệp vụ chuyên môn, kỹ thuật. Đông đảo lực lượng cán bộ đã được tập huấn, đào tạo và tôi luyện trưởng thành. Cũng qua việc thực hiện Chỉ thị này, ngành Quản lý ruộng đất đã trải nghiệm, đúc rút nhiều kinh nghiệm về chuyên môn: khẳng định sự gắn kết đồng thời thực hiện nhiệm vụ đo đạc, lập bản đồ và kê khai đăng ký đất đai trong một quy trình thống nhất để lập hồ sơ đất đai ban đầu, trách nhiệm của người sử dụng đất, của cơ quan chuyên môn, của UBND các cấp… trong việc lập hồ sơ đất đai đến từng chủ sử dụng đất tại mỗi cơ sở. Đó chính là những kinh nghiệm quý báu làm cơ sở cho việc nghiên cứu, hoàn thiện và xây dựng các văn bản hướng dẫn, những quy trình, quy phạm kỹ thuật ngày càng có chất lượng về lĩnh vực đo đạc, đăng ký lập hồ sơ đất đai trong những năm tiếp theo và đến hiện nay.
Càng ngày, ngành Quản lý đất đai trước đây và ngành Tài nguyên và Môi trường hiện nay càng được củng cố vững mạnh. Theo ông được biết, đến nay ngành đã phát triển cả về số lượng, chất lượng, chức năng nhiệm vụ được mở rộng rất nhiều. Từ chỗ chỉ quản lý đất ruộng, chủ yếu phục vụ cho thu thuế, đến chỗ quản lý tất cả các loại đất, sử dụng công nghệ hiện đại phục vụ cho công tác, đặc biệt là đã đưa đất trở thành nguồn khai thác thế mạnh, tạo nguồn thu lớn cho ngân sách, ngoài ra, ngành còn quản lý tất cả các lĩnh vực khoáng sản, nước, khí tượng thủy văn, bảo vệ môi trường. Ông rất tự hào về ngành Quản lý đất đai xưa và nay.
Ông Hoàng Trá Quang kể
Mã Én Hằng ghi